Bác sĩ hướng dẫn cách chăm sóc vết thương cho người tiểu đường

Vết thương, vết loét ở người bệnh tiểu đường rất khó lành. Nếu chăm sóc không tốt, vết thương nhỏ cũng có thể nhiễm trùng, hoại tử và dẫn đến đoạn chi. Vì vậy, bạn cần biết cách chăm sóc vết thương cho người tiểu đường để hạn chế rủi ro này.

Chăm sóc vết thương tiểu đường rất quan trọng.

Vết thương ở người tiểu đường cần được chăm sóc sớm và đúng cách

Theo các chuyên gia Nội tiết Đái tháo đường, việc chăm sóc vết thương cho người tiểu đường có vai trò cực kỳ quan trọng. Điều này sẽ quyết định nguy cơ nhiễm trùng và khả năng lành lại của vết thương.

Thông thường, 1 vết thương nhỏ ở người khỏe mạnh chỉ cần 3 - 5 ngày là lành lại/ Nhưng ở người tiểu đường, con số này có thể lên tới 1 đến vài tuần.

Nguyên nhân là do người tiểu đường có hệ miễn dịch kém. Hệ miễn dịch có vai trò bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập tấn công của các vi khuẩn gây bệnh. Khi hệ miễn dịch suy giảm cộng thêm đường máu cao thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, vết thương sẽ dễ nhiễm trùng hơn và cơ thể cũng cần nhiều thời gian để chữa lành vết thương hơn.

Điều đáng nói, người bệnh khó nhận biết được bản thân mình bị thương khi nào (do tiểu đường làm tổn thương dây thần kinh cảm giác). Vì vậy, họ không xử lý vết thương từ sớm. Đến khi vết thương loét hoại tử mới điều trị.

Tổn thương mạch máu do tiểu đường cũng là một yếu tố khiến vết thương khó lành. Lưu thông máu kém khiến các yếu tố bảo vệ của cơ thể khó đến được vùng bị thương trong khi vi khuẩn lại tập trung nhiều tại đây.

Chăm sóc vết thương đúng cách ngay từ đầu sẽ giúp người bệnh tiểu đường hạn chế được nguy cơ loét, hoại tử và đoạn chi. Nếu không chăm sóc sớm, để hình thành các ổ loét thì điều trị sẽ cực kỳ khó khăn.

Chăm sóc vết thương đúng cách giúp giảm nguy cơ hoại tử.

Cách chăm sóc giúp người tiểu đường nhanh lành vết thương, vết loét

Mỗi mức độ vết thương sẽ có cách chăm sóc riêng. Vì vậy, bước đầu tiên, bạn cần biết được vết thương của mình đang ở mức độ nào.

Phân loại vết thương, vết loét ở người tiểu đường

Vết thương, vết loét ở người tiểu đường thường được phân loại thành 4 cấp độ dựa trên độ sâu, mức độ nhiễm trùng và thiếu máu.

• Độ 0: Vết thương nông tại bề mặt, chưa loét.
• Độ 1: Loét nông chưa lan đến dây chằng, bao khớp hoặc xương.
• Độ 2: Loét lan đến dây chằng hoặc bao khớp.
• Độ 3: Loét lan đến xương hoặc khớp.

Trong mỗi độ lại có 4 giai đoạn: A: vết thương sạch; B: vết thương nhiễm trùng; C: vết thương thiếu máu, D: vết thương nhiễm trùng và thiếu máu.

Bạn có thể nhận biết vết thương có bị nhiễm trùng không dựa vào các dấu hiệu:

• Sưng.
• Có vòng đỏ > 0,5 cm xung quanh vết loét.  
• Đau
• Nóng.
• Chảy mủ (đặc, trắng đục hoặc có máu).

Nếu có 2 trong 5 dấu hiệu này có nghĩa vết thương của bạn đã bị nhiễm trùng.

Mỗi mức độ vết thương sẽ có cách chăm sóc khác nhau.

Cách chăm sóc vết thương nhẹ, không nhiễm trùng

Với các vết thương nông (độ 0, độ 1) và chưa nhiễm trùng, bạn có thể chăm sóc và theo dõi tại nhà theo các bước:

Bước 1: Rửa sạch vết thương

Đầu tiên, bạn cần làm sạch bằng nước muối sinh lý hoặc nước sạch. Hãy rửa nhẹ nhàng theo chiều từ trong ra ngoài, từ trên xuống dưới. Nếu thấy có dị vật trong vết thương, dùng nhíp đã khử trùng qua cồn để loại bỏ. Cẩn thận hơn, bạn có thể nhờ nhân viên y tế xử lý bước đầu này. Sau khi rửa bằng nước muối sinh lý hay nước sạch, bạn cần thấm khô bằng bông gạc sạch, sau đó có thể sát khuẩn bằng dung dịch povidon iod.

Trường hợp vết thương chảy máu, hãy dùng gạc hay mảnh vải sạch ép lên vết thương để cầm máu

Nhiều người có thói quen làm sạch vết thương bằng oxy già, rượu... Tuy nhiên, điều này hoàn toàn sai lầm. Những dung dịch này có tính sát khuẩn rất mạnh, có thể làm vết thương bị tổn thương nặng hơn, lâu lành hơn. Thường các dung dịch này chỉ dùng khi vết thương chảy mủ, hay có dị vật sâu, khó lấy.

Đừng rửa vết thương bằng oxy già, hãy dùng nước muối sinh lý.

Bước 2: Thoa thuốc mỡ sát trùng

Bạn có thể mua các loại thuốc mỡ sát trùng (ví dụ như Neosporin) tại hiệu thuốc để thoa vào vết thương. Những loại thuốc này có sẽ giúp bạn giảm nguy cơ nhiễm trùng. Tuy nhiên, bạn chỉ nên thoa mỏng và phải sử dụng đúng như hướng dẫn sử dụng trên nhãn thuốc. Nếu vết xước nhỏ, bạn có thể bỏ qua bước này.

Bước 3: Băng vết thương

Những vết xước nhỏ có thể băng bằng urgo. Nhưng nếu vết thương diện tích lớn hơn, bạn cần băng lại bằng gạc. Bạn nên chọn băng hydrocolloid hoặc gạc mỡ. Những loại gạc này đã được chứng minh có tác dụng hỗ trợ giúp vết thương nhanh lành hơn.

Ngoài ra, trên thị trường hiện đang có các loại băng vết thương dạng xịt. Đây cũng là một lựa chọn tốt để thay thế băng gạc thông thường cho các vị trí vết thương khó băng bó.

Bước 4: Thay băng và theo dõi vết thương hàng ngày

Mỗi ngày, bạn cần thay băng ít nhất 2 lần sáng tối hoặc bất cứ khi nào thấy băng bị ướt, bẩn. Mỗi lần thay băng mới, bạn cố gắng lặp lại các bước 1, 2, 3 để giảm nguy cơ nhiễm trùng. Nếu thấy vết thương tiến triển xấu, có những dấu hiệu nhiễm trùng (nóng, đỏ, đổi màu, chảy mủ), bạn cần liên hệ với nhân viên y tế ngay.

Trường hợp vết thương là vết bỏng, sau 1 vài tiếng có thể xuất hiện các nốt phồng rộp. Bạn cố gắng không chọc vỡ các nốt này vì đây là cơ chế tự bảo vệ của cơ thể. Nếu các nốt bị vỡ, bạn xử lý như vết thương thông thường.

Người tiểu đường nên thay băng vết thương 2 lần/ngày.

Cách chăm sóc vết thương nặng, đã có nhiễm trùng

Những vết thương sâu (độ 2, độ 3) hoặc đã có nhiễm trùng bắt buộc phải có sự hỗ trợ từ bác sĩ. Bác sĩ sẽ loại bỏ các mô bị nhiễm trùng, hoại tử đồng thời chỉ định thêm kháng sinh đường uống hoặc các vitamin để tăng sức đề kháng.

Vết loét ở người tiểu đường rất khó lành. Vì vậy những trường hợp nặng, người bệnh sẽ phải điều trị ở khoa bàn chân đái tháo đường tại các bệnh viện lớn. Tại đây, bác sĩ có thể kết hợp điều trị bằng thuốc, vệ sinh hàng ngày cùng các kỹ thuật hỗ trợ khác như: sử dụng gạc giữ ẩm chứa bạc hoặc dùng các chế phẩm có chứa yếu tố tăng trưởng thượng bì để đẩy nhanh tốc độ làm đầy vết loét.

Trường hợp được điều trị tại nhà, người bệnh và gia đình cần lưu ý:

• Giảm áp lực lên vết thương bằng cách kê cao chân hoặc xoay trở người bệnh thường xuyên nếu vết loét ở vùng lưng, mông, xương cụt.
• Hạn chế vận động mạnh tránh gây co kéo vết thương.
• Không tự ý rắc kháng sinh vào vết loét hoặc đắp lá theo kinh nghiệm dân gian. Điều này có thể khiến ổ loét ăn sâu vào trong.
• Vệ sinh vết loét thường xuyên và báo ngay cho bác sĩ nếu thấy các dấu hiệu bất thường.

Giải pháp hỗ trợ làm lành nhanh vết thương ở người tiểu đường

Nguyên nhân chính khiến vết thương ở người tiểu đường lâu lành là do đường huyết cao, tổn thương mạch máu, thần kinh và hệ miễn dịch suy giảm. Vì vậy nếu ngăn chặn được 3 yếu tố này, hệ quả tất yếu, vết thương của người bệnh sẽ nhanh lành hơn.

Nghiên cứu cho thấy những hoạt chất sinh học có trong các cây thuốc dân gian như Mạch môn, Câu kỷ tử, Hoài Sơn, Nhàu có tác dụng bảo vệ mạch máu, thần kinh và chống viêm.  Đây sẽ là giải pháp hỗ trợ tốt để phòng ngừa và cải thiện biến chứng loét bàn chân ở người tiểu đường.

Bất cứ vết thương nào ở người tiểu đường dù nhỏ cũng cần được chăm sóc kỹ lưỡng. Hãy áp dụng ngay hướng dẫn chăm sóc trên để giúp vết thương, vết loét nhanh lành!

Xem thêm: 

8 mẹo chăm sóc bàn chân cho người tiểu đường cực đơn giản tại nhà 

Biến chứng tiểu đường ở chân: Cách phòng ngừa tránh đoạn chi  

Tham khảo: healthline.com, medicalnewstoday.com

* Thực phẩm này không phải là thuốc, không thay thế được thuốc chữa bệnh.